2025 жыл-«Жұмысшы мамандығы жылы»
«Біз жұмысшы мамандықтарын дәріптеу арқылы қоғамда еңбекқор және нағыз маман болу идеясын насихаттаймыз! Адал әрі табанды еңбегімен табысқа жеткен адамдар қашан да құрметті, сыйлы болуы керек. Бір сөзбен айтқанда, біздің қоғамда еңбекқорлық, кәсібилік сияқты қасиеттер өте жоғары бағалануға тиіс. Өз кәсібін жетік меңгерген мамандар ұлт сапасын арттырады. Жұмыстың жаманы жоқ. Кез келген еңбек қадірлі!»
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы ТОҚАЕВ
(Құрманғазы ауданының Құрметті азаматы Харес Біләшұлының рухына арналады)
Тізгінқағар
Жалпақшағыл, Жиделі, қайран Нарын,
Ұланының ұшырған Айға арманын
Адасқанда жол сілтер темірқазық
Секілді сыйынатын пайғамбарым.
Сезесің бе, тастүлек ұлдарыңның
Кіндігі саған мәңгі байланғанын.
Төскейінде төрт түлік малы қаптап
Қазағымның қазаны майланғанын
Атойлаған өр мінез ерлеріңнің
Намысы шарболаттай қайралғанын.
Адам-қонақ өмірге кемді күнгі
Тірлігімнің солмасын сайран бағы.
Ойдағы орыс орындап ойға алғанын
Ракетасы тіміскілеп салды ойранын.
Намаздыгер ақшамда жалалы боп
Жігіттердің итжеккенге айдалғанын.
Кейіннен мамыражай заман туып
Бұл жерде ұлан-асыр той болғанын
Бәрін-бәрін көре тұра үндемейсің
Тілін кескен міскіндей, қайран Нарын!..
Тарих алға тартқан айғақтарды,
Ереуіл атқа ер салып қайраттанды.
Исатай мен Махамбет сол шайқасқа
Бес қаруын белінде сайлап барды.
Хайла таппай қарсы тұрар зеңбірекке
Тастөбеде боздақтар жайрап қалды.
Сонда сен тығырыққа тіреліп пе ең,
Тіксініп аяқасты кіл өліктен.
Іштей өксіп тұрдың ба, қайран Нарын
Жоныңды Күнге қақтап күреңіткен.
Шет-шегі жоқ, жерім де байтақ еді,
Жеткізбейді тұңғиық ой тереңі.
Құм Нарынға тіл бітсе тебіреніп
Бәрін-бәрін жасырмай айтар еді.
Сарғайып таң атады сары белден,
Сары белден көк сеңгір сағым өрген.
Төрт түлігі тістесіп, нәрін емген
Далам менің ырысым, Тәңір берген.
Жер-Ана адамзатқа болды бесік,
Нұрын төкті көктен Күн елжіресіп.
Заманауй Джиптермен серттескендей
Топ киік өте шығар жолды кесіп.
Алдыңнан ұшырасар іздегенің,
Айналғанда сорлардың сыз кемерін.
Сұлбасы сонадайдан көрінеді
Азғырдағы әйгілі Тұзтөбенің.
Шындықтан құтылады жалтарып кім,
Наласына қалғандар бар халықтың.
Асты тұз Азғыр жері көз ашпады
Жарылыстан пәрменімен Орталықтың.
Жымысқы саясатты айтар ептеп,
Өрт шалған теректейін қайта көктеп.
Сол далада туды талай тау тұлғалар
Тамырын терең жайған бәйтерек боп.
«Бигішпеде» туған ұл
Таң самалы құятын бойға қуат,
Төрт түлік мал шүйгінді сайға құлап.
Мың тоғыз жүз қырқыншы жыл, наурыз айы
Мамыражай шақ еді жаймашуақ.
Керуен көшін жалғаған өрге бүгін,
Аласартып көрмеген ер көңілін.
Алтын айдар ұл туды іңгаәлаған
Қара шаруа шаңырағында Кердерінің.
Кім боларын жылбысқының Құдай білер,
Тағдырына бір медет сұрай жүрер.
Құндағында бұлқынып өсіп жатты
«Бигішпеде» туған ұл-шұрайлы жер.
Қонағы отыратын қақ төрінде,
Ұқсайтын түнде жортқан көкбөріге.
Біләш әке бригадир түз адамы
Жүретін күндіз-түні ат белінде.
Аналар бесік тербеп көз ілетін,
Шүкірге әкеп тірейтін сөз ретін.
Бірте-бірте жақындап келе жатқан
Сұм соғыстың дүмпуі сезілетін.
Соғыстың беталысын аңғарғасын,
Отан үшін бәске тігіп заңғар басын.
Қан майданға аттанды Біләш әке
Асынып ап арқаға жол дорбасын.
Көргендей періштедей құсын жаңа,
Тигізіп маңдайға ерін ұшын ғана.
Қолына алып бейкүнә жас сәбиін
Иіскеді әкесі құшырлана.
Іште қалған сыр бардай шертілмеген,
Құрақ ұшып жары жүр елпілдеген.
Үрпиісіп естияр Әнес, Райхан
Көздерінде тамшы жас мөлтілдеген.
Жас сәбидің тұншықты сан арманы,
Қайғы табы қалыңдап жанардағы.
Жоғалғандай біржола қара орманы
Қайран әке, сол кеткеннен оралмады...
Тылдағы тауқымет
Байқатпай уақыт шіркін, зырлайды алға,
Сынақ беріп мықтыны шыңдайды Алла.
Үш тал гүлін құшаққа ап, ширығып бір
Мағрипа ана келгендей бір байламға.
Бітпей тынбас қолына алған ісін,
Биік қойып қашан да ар намысын.
Шегінуге болмайды ер еңбекте
«Бәрі де Отан үшін, майдан үшін!»
Болмайды мимырт тірлік бүлкілдеген,
Оңбайды арыз айтып күңкілдеген.
Шіренген ат үстінде шойнақ шалдар
Бол-болдың астына алып зіркілдеген.
Ауыстырып күн мен түн, құбыланы,
Еске түсіп сол шақтар шұғылалы.
Жұмыстан құр сүлдерін сүйретумен
Төсегіне әрең жетіп жығылады.
Шаршағаннан сүйегі саудыраған,
Алғанда «бөрі етектен, жау жағадан».
Қараша үйде бәйек болып қарсы алады
Үш қарғасы көздері жаудыраған.
Үш баласы кәдімгідей сес бүгінде,
Көз алдынан бұла кез көшті мүлде.
Бар азаптан арылғандай шешінбестен
Жатады ана бүк түсіп пеш түбінде.
Сол түні Ай қорғалап, Күн тұтылып,
Соғысты бастады екен кім құтырып.
Басын жұлып алады төсегінен
Түніменен түс көріп шымшытырық.
Қайран ана, небір сұмдық ойран көрген,
Сән кетті қаз қонбаған сайран көлден.
Тістелеумен жеткізді бір қараға
Аманатын ерінің майданда өлген...
Жақсылығын жұрт көрген, ел естіген,
Естелікті қаузадық елес күннен.
Сол үш тал гүл оңалды орнында бар
Біләш тегі Әнес, Райхан, Харес деген.
Келеді деп үміттеніп, бір күні анық,
Өгіздей өрге тартқан жұлқына жүк.
Жабыққанда жүрді ана жаулығының
Ұшымен көздің жасын сүртіп алып.
Бойларында бұла күш, талапты арман,
Бейнебір бала қыран қанаттанған.
Қас-қабағын бағады үш баласы
Бұл күнде қолғанатқа жарап қалған.
Көрсетеді кішілігін, кісілігін,
Кеңейтіп өмір жайлы түсінігін.
Есті болып ер жеткен әсіресе
Кенже бала Харестің ісі мығым.
Өлі балық жолығар өлмегенге,
Әйтеуір аман жүрсін көлденеңнен.
Жер апшысын қуырар пішен шауып
Қол орақты құлаштап сермегенде.
Қиындығын тосса да өмір небір,
Таңдамады тірліктің жеңіл жолын.
Әу бастан техникаға әуес болды
Арманшыл түйген түйін темірден ұл.
Жақсылық жасасам деп бір еліне,
Жүргенде орындалып тілегі де.
Колхозға тиесілі жалғыз көлік
Отырды «Полуторка» руліне.
Ер жігіттің бағын ешкім қызғанбайды,
Сейілген соғыс салған ызғар қайғы.
Кештетіп егінжайдан қайтқан жастар
Шырқайды «Шофер сүйген қыз қандайды».
Жабығынан сығалап, көрініп Күн,
Жетегінде жүрді ол өр үміттің.
Механик мамандығын алып шықты
Техникумын тәмамдап Гурьевтің.
Жақсы адамдар алдынан жолыққан-ды,
Ең бастысы: адал еңбек, соны ұққан-ды.
Өзімен үлкендер де санасатын
Азамат боп қалыптасты толыққанды.
Толтыру үшін тірлік кем-кетігін,
Деуші еді ана: «тезірек ер жет ұлым!»
Борышын өтеп Отан алдындағы
Сүйреді үш жыл солдат керзі етігін.
Өзіңнен қуат алып қайраттанам,
О, туған жер, жатқанда жайнап далам.
Кеңшарға шофер болып орналасты
Тақымында темір тұлпар ойнақтаған.
Аралап қыр, белесін, жазықтарын,
Тасымалдап қоғамдық мал азықтарын.
Құстай ұшып жетеді ауылына
Қара жолдың шүйкедей созып шаңын.
Жастықта жалындаған жарасады,
Шақырса алдан қол бұлғап болашағы.
Кеңшардың жоғын іздеп, қиыр кезіп
Волгоград, Астраханьнан әрі асады.
Құласам деп ауылға бүгін жетіп,
Моторы алға сүйреп гүрілдетіп.
Жүргенде жұмсады оны Сүйіндікке
Білесің,-деп техника тілін жетік.
Мамандығы механик
Табылып біреуінен бір керегі,
Септесіп шаруаға да үлгереді.
Балқұдық пен Сүйіндік кеңшарлары
Жарасқан ел ежелден іргелері.
Әрине, мәселе де бар азырақ,
Бұл жақта қыс қаталдау, болады ұзақ.
Зав МТМ боп құлшынып кірісті іске
Алды да мән-жағдайды таразылап.
Харес аға ер еді кескек сойдан,
Ізденбесе жігітке өспек қайдан.
Жағалай техника тізіліп тұр
Дөңгелегін әспеттеп, әктеп қойған.
Шаруашылық қанша зиян шекті бұдан,
Қалайша, -деп бас шайқады текті ұлан.
Техника тұралап тұр ауыстырып
Салатын бір бөлшектің жоқтығынан.
Бола қойсын аяқасты қайдан бәрі,
Сол болды механиктің ойланғаны.
Қолда барды жамап-жасқап іске қосар
Жоқ боп шықты құралы, саймандары.
Батыл іске кірісті арыстан ұл,
Алға ұмтылып, тырысып намысқа бір.
Нарық келмей тұрғанда бартерді ойлап
Ресейден тауып алды орыс тамыр.
Белгілі боп көмекейі, сөз ләмі,
Керек адам екенін сезіп әрі.
Бір күні Сүйіндікке ертіп келді
Қолы алтын, қауға сақал Кузьманы
Бастапқыда жүрсе де қауіптеніп,
«Сұрағанын» ара-тұра тауып беріп.
Жақындаса маторлар гүр етеді
Дем салғандай сырқатқа тәуіп келіп.
Жеңіске жеткізеді достық түбі,
Өтіп жатты Харестің жастық күні.
Жанына жат жұрттықтың байлап қойды
Зәкәрия, Ғилаждай қос мықтыны.
Үйренуші жігіттердің бағы жанып,
Білмегенін сұрады тағы барып.
Аз күнде білдей маман болып шықты
Айтқандарын екі етпей қағып алып.
Қайраңда қалмасын деп тұрып кемем,
Алға ұмтылды Харестей жігіт төрең.
Шлифовщик, слесарь, токарьларың
Маторды шашып тастап жіліктеген.
Жетелеп алыстарға арман кілең,
Тектілік бабасынан қонған білем.
Сүйіндікте жұмысшы мамандыққа
Алғаш рет өзіңіз салған түрен.
Шалғайды шарлағандай от жанары,
Арлы адам ер еңбектен бақ табады.
Ізденіс, талпынысың тоқтамады
Халқың бүгін өзіңмен мақтанады.
Жүзеге асып жатты сан ойлары,
Алаңдады ауылға қарайлады.
Жем-шөп пен кірпіш цехын іске қосып
Іле ашты шұжық цехын «Лабайдағы»
Сұңғыла Харес аға өмірге епті,
Жер жыртып, тарктормен егін де екті.
Механика атқарып бар жұмысты
Ауылдағы қол еңбегін жеңілдетті.
Еңбекпен ер жігіттің бар қадірі,
Тірліктің бүлкілдеді қан тамыры.
Сүйіндікте ашылды көп кешікпей
Қой қырқу, қой тоғыту орталығы.
Ақырын жүріп қадам анық басты,
Айқындалып саясат, бағыт басты.
Кеңшарда жас механик бастауымен
Жұмысшылар армиясы қалыптасты.
Оқу жайлы жүргенде сан ойлана,
Алдынан атқандай таң арайлана.
Оқы,-деді Әнес аға шәй үстінде
«Артыңда мен бармын ғой, қарайлама.»
Есті жігіт оң-солын бағамдайтын,
Кез келді жалын атып, алаулайтын.
Жоғары оқу орыны Саратовта
Инженер механиктер даярлайтын.
Сабаққа да, спортқа үлгерумен,
Жалықпады ізденіп, үйренуден.
Арпа ішінде бір бидай арасында
Шикіл сары, құлағынан күн көрінген.
Жас жігіттің жанары шамдай жанып,
Кең жазира даласына таңдай қағып.
Сағымдар арасымен самғайды ағып
Жүрдек поезд Гурьевті маңдайға алып.
«Құрманғазы», қайдасың?
Диплом бар қалтада көңіл тасып,
Жастыққа тән жүргенде жалын шашып.
Телефон безек қақты: аупарткомның
Бірінші хатшысы екен-Темірташев!
Желпіп бір сәт өткендей қыр самалы,
Білесің,-деді біраз бұл саланы.
Құрманғазы кеңшарына басшылыққа
Отырмын мен өзіңді жұмсағалы.
Телефонмен қысқаша тілдеседі,
Адамдар арманменен күн кешеді.
Құрманғазы қайдасың,-деп тартып кетті
1975-тің шілдесі еді.
Дамылдап әр белесте қалған сазы,
Күй-ғұмыр үзілмеген қысы-жазы.
Даланың дарабозы, дауылпазы
Көрінген сонадайдан Құрманғазы.
Ұмтылды жаңашылдық, өзгеріске,
Уақыт жоқ найқалуға, бөгеліске.
Шаруа жайын жан-жақты зерттеп алып
Жоспар құрып кірісті келелі іске.
Орындалып бағыты бағдарланған,
Қапы қалмас ерте бастан қамданған жан.
Үш жерде тұрғызылды жаңа кешен
Әрқайсысы он екі мың малға арналған.
Жаудырды бұған шопан алғыстарын,
Түзегендей тірлігін, тұрмыстарын.
Жас директор жүреді жиі аралап
Бір жерге шоғырланған мал қыстағын.
Мәселелер шешілді өткір деген,
Қызу еңбек қарқынды, екпіндеген.
Мал азығын нәрлендірді сүрлем салып
Берекелі бәйбішедей ет сүрлеген.
Үйретті үлкен мектеп-өмір көпті,
Жас директор маңдайдан терін төкті.
Шаруаға араласып механика
Азапты қол еңбегін жеңілдетті.
Басшы Харес қадірін ел біліпті,
Гүлдендірген одан әрі жерді құтты.
Тілін тауып, талап етіп, жұмсай білді
Байырғы кадрлерді жергілікті.
Қайратты ер қарсы жүзер ағыстарға,
Кеудесінде атойлаған намыс барда.
Жас маманға үміт артып, жіберді әркез
Атырау, Алматыға курстарға.
Әлеуметтік мәселе тұр кезекте,
Ауыр салмақ түсірер бұл бюджетке.
Жолын тауып тұрғызды зәулім сарай
250 адам сияр бір мезетте.
Кір келтірмес басшы деген атына дақ,
Тонның ішкі бауындай халқына жақ.
Мәдениет сарайында өнерпаздар
Таң қалдырды «Жер-Ананы» сахналап.
Бір ғанибет жақсылық тойға ұласса,
Рухани азық сыйлап ойлы жасқа.
Орталықтан ашылды жаңа үлгіде
Бөбектерге арналған жайлы бақша.
Өркендеген ауылдың өскенін көр,
Теріскейден лекілдеп ескенін жел.
Жанарлары жарқ етті қуанғаннан
Үйде отырған жұмыссыз жас келіндер.
Қыздары жоғалтпаған ар, ибасын,
Ақсақалы түзеген кәлимасын.
Ұстанған ауылдастар ынтымақты
«Ат сатсаң ауылыңмен» қағидасын.
Дыңғызылда Күн қызыл боянады,
Ажарлы табиғаттың сая бағы.
Құрманғазы кеңшарының тұрғындары
Құрманғазы күйімен оянады.
Туған жердің сезініп жүр киесін,
Кейде тоңып, ыстығына бір күйесің.
Жаңашыл Харес Біләш жасады алғаш
Шаруашылықты басқарудың бір жүйесін.
Ер қадірі-еңбекте
Тұрғанда сана сергек, жүрек гүлдеп,
Әлі де талай іске білек түрмек.
Ойда жоқта асығыс кете барды
«Партсъезд» кеңшарына директор боп.
Бойлы-сойлы, атан жілік, қайың жігіт,
Тұралаған шаруаның жайын біліп.
Аупарткомнан қайралып шықты Харес
Партия тапсырмасын мойынға іліп.
Тілектерін тыңдады тұрғындардың,
Айтты олар ашынып, бар мұңдарын.
Салқамсоқтау жігіттер сөзге үйір
Жұмысына қарайды жүрдім-бардым.
Бұл жағдай тіксінтті де, күрсіндірді,
Қиындықпен күреске құлшындырды.
Еңбектің тәртібіне көңіл бөлді
Мықтап ұстап, екі тізгін, бір шылбырды.
Өз ісіне сенімді мықты маман,
Жасау керек,-деді ол нақты қадам.
Құлдыраған шаруашылық сүреңсіздеу
Атандай арқасынан жүк құлаған.
Бір орында тұрмайды, зырлайды уақыт,
Терең ой иіріміне шым бойлатып.
Ұжымды шырқ үйірді, тәртіп қатал
Алғандай қазанға сап бір қайнатып.
Бір өзгеріс болар деп елеңдескен,
Қалмай келе жатқан кез әрең көштен.
Көп ұзамай сезінді ұжымдастар
Күнгейден баяу желпіп, самалды ескен.
Аралап тау мен тасты, бел мен өрін,
Шаруаның кілтін тапты ең керегін.
Табиғатпен сырласып қиыр кезді
Геологтай бағдарлап жер бедерін.
Көшіп қонып малшылар күнін көрген,
Не шығады өкпе айтып, түңілгеннен.
Малға өріс табылса да, су көзі жоқ
Мұның өзі шаруаға қырын келген.
Мән-жайға қаныққандай байыппенен,
Қосылады Каспий мен Жайықпенен.
Дейді жұрт: шыңырауда су қоры мол
Алапат қазан шұңқыр «Ойық» деген.
Жетем,-деді алға қойған мақсатыма,
Іс бітпейді, мың толғанып, бас қатырмай.
Шыңырауға «шабуылды» бастап кетті
Жаудан беті қайтпаған хас батырдай.
Алға жайып картаны, сан сызбаны,
Меңіреу дала, бейнебір жансыз бәрі.
Директордың шақыртуын қабыл алып
Жан-жақтан экспедиция андыздады.
Тереңге кете барды бұрғы бойлап,
Үміт күткен малшылар, күллі аймақ.
Жиырма метр тереңдіктен су шыққанда
Директордың нұр жүзі тұрды жайнап.
Жан еді тиянақты әр ісіне,
Жоғары жақ сенім артты сол үшін де.
Шыңыраудан шыққан су қуантқанмен
Жарайтын болып шықты мал ішуге.
Жасымайды ер мінез, алғыр кісің,
(Іс тетігін табатын сан қырлысың).
Көп ұзамай алдырды Маңғыстаудан
Заманауй су тазарту қондырғысын.
Көп екен бұл өмірде көретінің,
Халқыңа да бергеннен беретінің.
Естіді іске қосу тек мәскеулік
Мамандардың қолынан келетінін.
Көбелектей ұмтылған жарыққа бір,
Тығырыққа тіреліп, тарыққан ұл.
Мәскеу асып, қондырғыны іске қосты
Ормандай орыстан да тауып тамыр.
Аманатты ауырсынбай арқалады,
Инженер ол жаңашыл, сан салалы.
Шыңыраудың басында тоқайласар
Төрт түлік мал кеуіп жеткен аңқалары.
Толағайдай ұлдан үміт күтті ел мен жер,
Кәтепті қара нардай жүкті өңгерер.
Айтып жүрді ел аңыз ол жайында
«Харес деген жүрегі түкті инженер».
Екінші тыныс-«Ет кешен»
Уақыт шіркін, бір жерде тұрмайды анық,
Байыз таппай зырқырап Күнді айналып.
Мал өнімін қайта өңдеу идеясын
Басында пісіріп жүр күнде ойланып.
Өмір жолы соқпақты, бұралаң көп,
Сыр тартады кейбіреу сынаған боп.
Аяқасты шақыртты аупарткомға
Ел айтқандай: «іздегенге сұраған» деп.
-Өзіңнің тәжірибеңе сүйеніп ек,
Сөзі де, ойлары да жүйелі деп.
Ауданға бөлініп тұр ет кешені
Соған сен басыбайлы иелік ет.
Малға толтыр құлазыған құм даланы,
Кім осындай игі істен құр қалады.
Сәттілік,-деп ауданбасы қол ұсынды:
«Коммунист қиындықта шыңдалады».
Төл перзенті Қазақстан-Ұлы елінің,
Қалқан болар болашақ тірегі кім.
Тыңдаумен шаршаңқырап үйге қайтты
Аттай шапқан дүрсілін жүрегінің.
Бұл істі де тындыруға септесермін,
Шаруаға десе де көп төселдім.
Зерделеп ақылға сап қарағанда
Кілтипаны көп екен ет кешеннің.
Дегендейін ер болсаң енді шыда,
Өзгешелеу заңы да, Жарғысы да.
Әскери конверсияға негізделген
Шұқшиды СОКП-ның қаулысына.
Қиналған жер қазақтың есіл ері,
Көрем деген құқайы осы ма еді.
Уысында ұстаған он бес елді
Бар мәселе Мәскеуде шешіледі.
Жеріне жетпей қоймас бір діттеген,
Орынынан қозғалды жылжып кемем.
Жобалауға тапсырыс беру үшін
Қиыр шетке аттанды Сургут деген.
Елін сүйген азамат ардакүрең,
(Әрине, төселген жоқ жолға кілем).
Төрт тәулікті артқа тастап Мәскеу асты
Қарағайлы Қиыр Шығыс-алда Түмен. (Тюмень)
Күн көрген шақ септесіп, себелесіп,
Еш нәрсе бітірмейсің ерегесіп.
Бір-біріне сілтеумен ығыр қылды
Ашылса да ыңыранып емен есік.
Жолын білер дипломатия, сыйласудың,
Төмендетер қазақтың тұлғасын кім.
Бар шаруасын тындырған орыс бауыр
Аттандырды әспеттеп Біләшұлын.
Жеткізді жоғары жақ жаңалықты,
Қаржысы да кешеннің қаралыпты.
Арада жыл өткенде сүйіншілеп
Дабыл қақты: «бастаңдар, жоба бітті!».
Сібірге сапар
Жақсы хабар баршаны сүйіндірді,
Енді артқа тастаймыз деп қиын күнді.
Харес аға Сібірге жол тартқанда
Ертелеу қуанғанын кейін білді.
Білмейді, бесін бе, әлде іңір ме еді,
Тоңғаннан тұла бойы дірілдеді.
«Өзің жар бол!»,- деп Алла күбірледі.
Қиындықпен күн кешіп, тек бұл емес
Қазақтың «мың өліп, мың тірілгені».
Сонда да тірлігінен түңілмеді,
Жүрегі атой салып, дүбірледі.
Жеткенде сегіз сағат аспанда ұшып
Достары күтіп тұрды Сібірдегі.
Бәрі әріптес, инженер таныстары
Бал-бұл жайнап Харес аға күлімдеді.
Еске түссе сол күндер жадырайды,
Жүрегінде бір сезім жамырайды.
Тюменнің әуежайы борандатқан
Он тоғызыншы жұлдызы, мамыр айы.
Өзіңе ауыр көрінер кейде жейдең,
Шаршайсың шабаданды сүйрелеумен.
Сібірдің табиғатын қайдан ұқсын
Шыға салған қыр қазағы желбегеймен.
Харес аға өзінің сыйын білді,
Сібірліктер ісімен сүйіндірді.
Аязды да, желді де өткізбейтін
Бастан аяқ жылы киім киіндірді.
Қонақ етіп бір өзін бүгін күтпек,
-Енді міне, болдың нағыз сібірлік,-деп.
-Бәрі жақсы болады, осында қал
Якут шалы қыр қазағын жүр үгіттеп.
Барыс-келіс көбейді арадағы,
Ет кешенін бастау үшін жобадағы.
Құрылыс-монтаж мекемесі қолға алды
Сібірдегі Надым деген қаладағы.
Қарамай-ақ жұмыстың көлеміне,
Көңіл бөліп, құрал-жабдық, керегіне.
Ұжымдастар қолдаған сенері де,
Парасатты, келген жігіт кемеліне
Көз жүгіртіп ғылыми дерегіне
Іс тындырды игілікті, өрелі де.
Инженер өз ісінің шебері де,
Тамсандырған қараны, төрені де.
Заманауй ет кешенін іске қосты
Кеңшарда дәл он айдың бедерінде.
Жүзеге асты санадағы жарқын ойлар,
Марқасқаның өзі еді халқын ойлар.
Тебіренсе жүрегінде толқын ойнар
Харес деген азамат алтын айдар.
Басшы берді бәріне дұрыс бағыт,
Бастарына бақ-дәулет ырыс дарып.
Алғысына бөленді ауылдастың
36 адамды жұмысқа алып.
Бұл кезде көрігі еңбек кеткен қызып,
Жыр етіп айтып жүрді өткенді жұрт.
Төрт цехтан ауысымда дайындалды
Сапалы жеңсік тағам-ет пен шұжық.
Өмірдің ажыратып ара жігін,
Енгізді өндіріске жаңалығын.
Инженер Харес Біләш штурвалда
Капитаны секілді корабльдің.
Байқатпай зырлауменен өтеді күн,
Еңбек даңқы, алысқа жетеді үнім.
Директордың ұпайы түгелденді
Жан-жаққа экспорттап ет өнімін.
Қайсар рух, Харес деген қыран ағам,
Тағдырдан өзге бақыт сұрамаған.
Құрдымға кеткен кеңшар қайта тұрды
Шаруасы шатқаяқтап тұралаған.
Дәл өзі қара нардың кәтеп деген,
Айтқанын ұжымдастар екі етпеген.
Жұмысшыға жан-жақты жағдай жасап
Қамтыды әлеуметтік пакетпенен.
«... Жылдар жылжып өткен сайын артта қалған шаруашылық деген сөзтүрткіден құтылып,кеңшарымыз озат шаруашылықтармен иық тіресіп, жарыс жеңімпазы атана бастады. Атап айтқанда, СОКП Орталық Комитеті мен Министрлер Кеңесінің, ВЦСПС пен БЛКЖО орталық комитетінің ауыспалы Қызыл Туына, Қазақстан Компартиясы мен Министрлер Кеңесінің, республикалық кәсіподақ және комсомол комитетінің ауыспалы Қызыл Туына ие болып, кеңшар ұжымына «УАЗ», «Москвич» автокөліктері сыйға тартылды».
Х.Биләшев, «Өмір өткелдері», 36 бет. «Ақ Жайық» ЖШС баспаханасы.
Аямаған елінен жақсылығын,
Жансебіл ондай маман тапшы бүгін.
Көп ұзамай Харес Біләш қолға алды
Аупарткомның екінші хатшылығын.
Ыңғайланып қалғандай дастан міне,
Махамбетше «темір қазық жастанды» де.
Хатшылығын қалдырдық алғы күнге
Ол енді айтылатын басқа әңгіме...
Ел есіндегі ерекше есім
Ей, ұрпақ, алға ұмтыл, жалға көшті,
Топырақта талай талант, тарлан өсті.
Бұл күнде жұрты жоқтап шарқ ұруда
Халқына олжа салған сол Харесті.
Ұмытқан жоқ қағылез күрескерін,
Тақыр жерге құлпырып гүл өскенін.
Соңынан шәкірттері ілескенін
Кім білмейді, Харесті, Біләш тегін.
Шарлауменен өмірдің өр қиясын,
Шатқалдағы қыранның да көрді ұясын.
Күндіз-түні бір тынбай қазақ ұлттық
Жасақтады жұмысшылар армиясын.
Көкірегін кернеген толып арман,
Жүрегінде жастықтың әні қалған.
Самархудай жар сүйіп салихалы
Отбасылық өмірде де бағы жанған.
Жоғалтпаған іңкәрлігін, құштарлығын,
Ұрпағы бар құрымын ұстар бүгін.
Құс ұшырмай өсірді үстерінен
Үкідей үлбіреген үш тал гүлін.
Ескерткіші жастықтың, бұла күннің,
Махаббаты Самархудай сыңарыңның.
Тілекшілер жұмақтан орын сайлар
Отын мәңгі маздатар шырағыңның...
Сезіп сірә жатсың-ау, ел тынысын,
Әділетті Қазақстан серпілісін.
Тәуелсіздік самалы желпіді шын,
Ей, Алла оңынан бір келтір ісін.
Елің бар да, іздейтін жұртың бар да
Сен жүрсің арамызда, сен тірісің!..
Азамат пен қазанат жолда білем,
Жағаласқан қу тірлік жалғанымен.
Қияларға самғаған арманымен,
Сүйіп өткен өмірді бар жанымен.
Тамсандырған таланты, талғамымен,
Талай тыңға тосыннан салған түрен.
Аға жайлы тебіреніп, толғанып ем.
P.S. Түсімде ылғи ту сыртымнан кісінейді
Күмбірлеп тоқпақ жалды Ардакүрең!..
